«Ζήστε περισσότερο και καλύτερα» είναι το μότο του καθηγητή Τζόζεφ Κάφλιν, που διευθύνει το Εργαστήριο Γήρανσης (AgeLab) του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT) και διδάσκει Στρατηγικό Σχεδιασμό, Διοίκηση και Δημόσια Πολιτική στο Τμήμα Αστικών μελετών και Σχεδιασμού του ίδιου Ιδρύματος. «Φανταστείτε πως σήμερα υπάρχουν περισσότερα αναπηρικά από παιδικά καροτσάκια σε πολλά σημεία της Ευρώπης. Στην Κίνα τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών είναι περισσότερα από το σύνολο του πληθυσμού της Ρωσίας. Σύμφωνα με προβλέψεις, ο πληθυσμός της Ιαπωνίας μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα θα έχει μειωθεί στο μισό και σχεδόν το ένα τρίτο θα είναι άνω των 65 ετών. Εβδομήντα επτά εκατομμύρια παιδιά που γεννήθηκαν μεταξύ 1946-1964 στην Αμερική γιορτάζουν τα εξηκοστά πέμπτα γενέθλιά τους με συχνότητα ένα κάθε επτά δευτερόλεπτα. Αν σε όλα αυτά προσθέσει κάποιος ότι όλο και λιγότεροι νέοι στηρίζουν τις γερασμένες κοινωνίες γύρω τους, διαπιστώνεται ότι η γήρανση παγκοσμίως δεν είναι απλώς μια ιστορία που βασίζεται σε δημογραφικά στοιχεία. Αντίθετα, είναι ένα θέμα που επηρεάζει την οικονομία, την κοινωνία, τον πολιτισμό, τον τρόπο ζωής σε όλο τον κόσμο», σχολιάζει ο καθηγητής. Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι από το 1900 ο ανεπτυγμένος κόσμος έχει κερδίσει σχεδόν 30 επιπλέον έτη μακροζωίας, αλλά ταυτόχρονα και η επιστήμη επιστρατεύει ολοένα και περισσότερο την τεχνολογία προς την κατεύθυνση των καινοτομιών που θα βοηθήσουν στην «εφεύρεση» ενός εκσυγχρονισμένου μέλλοντος της τρίτης ηλικίας. Από το 1999 που συγκρότησε στο εργαστήριό του (AgeLab στο MIT) μια διεπιστημονική ομάδα από ερευνητές, αλλά και επιχειρηματικά στελέχη, ο Τζόζεφ Κάφλιν εργάζεται συστηματικά πάνω στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή προϊόντων, υπηρεσιών, αλλά και συγκεκριμένων πολιτικών, με στόχο τον επαναπροσδιορισμό της τρίτης ηλικίας ως μιας καινούργιας ευκαιρίας. Ο ίδιος διευθύνει ένα ερευνητικό πρόγραμμα με στόχο την κατανόηση της συμπεριφοράς των ατόμων με ηλικία 45 ετών και άνω, αναλύοντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων, αλλά και των οικογενειών τους. «Έχω παρομοιάσει την τρίτη ηλικία με ‘‘ακραίο σπορ’’, γιατί πιστεύω ότι οι άνθρωποι που τη διανύουν πρέπει να παραμένουν ενεργοί και παραγωγικοί, αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να δουλέψουν σκληρά. Τίποτε από όσα θεωρούσαν δεδομένα στη νεαρή ηλικία δεν υφίσταται, όλα πρέπει να τα κυνηγούν. Για μένα όμως αυτοί οι άνθρωποι είναι οι καλύτεροι ‘‘εμπνευστές’’ για την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της γήρανσης». Μέσω της έρευνας του κορυφαίου αυτού επιστήμονα παράγονται πρωτοποριακές ιδέες για το πώς οι δημογραφικές αλλαγές, σε συνδυασμό με τη χρήση της τεχνολογίας, τη μελέτη των κοινωνικών τάσεων και τη συμπεριφορά των καταναλωτών, θα οδηγήσουν τις επιχειρήσεις, αλλά και τις κυβερνήσεις σε μελλοντικές καινοτόμες δράσεις και εφαρμογές.

«Οι επιχειρήσεις πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τους πελάτες τους και να προτείνουν προϊόντα πολύ εξελιγμένα και διαχρονικά. Οι καταναλωτές θα απαιτούν στο μέλλον προϊόντα που δε θα καλύπτουν τις ανάγκες της περιόδου συνταξιοδότησής τους, αλλά της μακροζωίας τους. Οι σύμβουλοι των επιχειρήσεων θα πρέπει να γίνουν συνοδοιπόροι των πελατών τους και τα προϊόντα τους πλοηγοί της μακροζωίας τους. Οι πελάτες είναι πλέον πιο ρεαλιστές και σκέφτονται διαφορετικά, π.χ. με τον εξής τρόπο: «Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να ζω καλά και να επεκτείνω τον τρόπο που ζω σήμερα. Ίσως δε θα μπορώ να περπατάω στην παραλία τα επόμενα είκοσι χρόνια, αλλά, αν εσείς μπορείτε να βρείτε έναν τρόπο με τον οποίο θα μπορώ να απολαμβάνω τον ήλιο για μια βδομάδα ή δύο μέσα στο χρόνο, αυτόν θα προτιμήσω». Η μεγάλη επινόηση του εργαστηρίου του καθηγητή Τζόζεφ Κάφλιν είναι η ανάπτυξη του AGNES (Age Gain Νow Εmpathy System), ενός ειδικά κατασκευασμένου κοστουμιού που φοριέται από τους φοιτητές, από τους σχεδιαστές προϊόντων, από μηχανικούς, από έμπορους, από πολεοδόμους, από αρχιτέκτονες, από μηχανικούς συσκευασιών και από άλλους, με σκοπό να κατανοήσουν καλύτερα τις φυσικές προκλήσεις που σχετίζονται με τη γήρανση ή με συγκεκριμένες ασθένειες, όπως ο διαβήτης και η οστεοαρθρίτιδα. Το AGNES δημιουργήθηκε για να προσεγγίσει την εμπειρία, να νιώσει την ευελιξία, την επιδεξιότητα και την αντοχή ενός ατόμου που βρίσκεται στο μέσο της έβδομης δεκαετίας της ζωής του. Το κοστούμι έχει φορεθεί πειραματικά από ερευνητές κατά την κίνηση στην αγορά, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στο σπίτι, στο κοινωνικό περιβάλλον, στο αυτοκίνητο, στο χώρο εργασίας και άλλα περιβάλλοντα. «Στο μυαλό τους οι μηχανικοί και οι σχεδιαστές προϊόντων έχουν πλέον σαφή εικόνα για το τι είναι και τι δεν είναι δυνατόν. Με το AGNES στο σώμα τους μπορούν να βρουν γρήγορα τα όρια κάθε δραστηριότητας και να προβληματιστούν σχετικά με την επανεξέταση ενός προϊόντος, την αναδιοργάνωση μιας υπηρεσίας και τον επανασχεδιασμό ενός περιβάλλοντος. Το AGNES όμως είναι αποκλειστικά ένα εργαλείο παρατήρησης, μελέτης και συγκέντρωσης πληροφοριών, ένα "know how" και σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί αντικαταστάτη άλλων μεθόδων κίνησης ή δραστηριοποίησης». Ο καθηγητής Κάφλιν υπήρξε σύμβουλος πολλών κυβερνήσεων, αλλά και του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, του ΟΟΣΑ και του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων. Είναι μέλος στο Φόρουμ για το Δημογραφικό και τη Γήρανση της Ελβετίας, ενώ έχει οριστεί από τον ίδιο τον Πρόεδρο Τζορτζ Μπους επικεφαλής της συμβουλευτικής επιτροπής του Λευκού Οίκου για τη Γήρανση. Ο διεθνής Τύπος (Economist, Financial Times, New York Times, Wall Street Journal, Straights τον έχει λατρέψει και συχνά φιλοξενεί εκτενή αφιερώματα και συνεντεύξεις του, ενώ ο ίδιος έχει εμφανιστεί σε τηλεοπτικά μέσα εθνικού και διεθνούς βεληνεκούς (ABC, BBC, Globo Brasil, CBC, CBS, CNN, της Ιαπωνίας NHK, NBC και NPR). Μάλιστα η εφημερίδα Wall Street Journal τον έχει αποκαλέσει έναν από τους 12 πρωτοπόρους που διαμορφώνουν το μέλλον της τρίτης ηλικίας, το περιοδικό Money τον χαρακτήρισε πρόσφατα ως τον άνθρωπο που αλλάζει τους όρους στο παιχνίδι της συνταξιοδότησης, ενώ το περιοδικό Fast Company τον κατέταξε στους 100 πιο δημιουργικούς ανθρώπους στις επιχειρήσεις. Ο Αμερικανός επιστήμονας περιγράφει το έργο του ως «την προσπάθεια να πείσει τους ανθρώπους να αισθάνονται άνετα με την ηλικία τους». Ο ίδιος, αυτή τη στιγμή, προσπαθεί να επισπεύσει την πρόοδο στον τομέα των μεταφορών, της υγειονομικής περίθαλψης και της στέγασης. «Αν δεν βιαστούμε», λέει, «τα προϊόντα που σχεδιάζονται τώρα δεν πρόκειται να είναι έτοιμα όταν τα μωρά που γεννιούνται σήμερα θα διανύουν την τρίτη ηλικία και θα τα έχουν ανάγκη». Δημογραφικά, βέβαια, ο ίδιος μπορεί να εξηγήσει την έννοια του επείγοντος, αφού καθημερινά, κατά μέσο όρο, περίπου 8.000 άτομα στις ΗΠΑ ξεπερνούν την ηλικία των 60, ενώ μόλις τον περασμένο μήνα, το πρώτο από τα 78 εκατομμύρια παιδιά των γενιών μεταξύ 1946-1964 έφτασε τα 62 έτη και συνταξιοδοτήθηκε. Ο ίδιος πιστεύει πως μια υγιής και ασφαλής κοινωνία ενηλίκων είναι η βάση μιας υγιούς και ασφαλούς κοινωνίας στο σύνολό της.